Стан свободи слова та свободи засобів масової інформації в Україні в умовах російсько-української війни
Ключові слова:
свобода слова, свобода ЗМІ, інформаційна безпека, війна, національна безпекаАнотація
У статті досліджується стан свободи слова та свободи ЗМІ в Україні в умовах повномасштабного військового вторгнення Росії в Україну. Автор аналізує дилему між необхідністю захисту національної безпеки та збереженням демократичних принципів. Розглядаються обмеження медіа, зокрема створення телемарафону «Єдині новини», приклади цензури та тиску на журналістів, а також роль громадянського суспільства й міжнародних організацій у підтримці прозорості. Підкреслюється важливість дотримання принципу пропорційності, тимчасовості та підзвітності у сфері обмежень свободи слова. У тексті показано, що, попри ризики зловживань, українські журналісти й правозахисники зберігають професійні стандарти, а майбутнє свободи слова залежить від поєднання державної політики, громадського контролю та міжнародної підтримки.
Посилання
Абсолютна більшість журналістів вважають, що в українських ЗМІ є цензура. Укрінформ. 2023. URL: https://www.ukrinform.ua/rubric-society/3704250-absolutna-bilsist-zurnalistiv-vvazaut-so-v-ukrainskih-zmi-e-cenzura.html
Інфографіка: ситуація з правами журналістів в Україні. Центр прав людини ZMINA. 2023. 4 с. URL: https://zmina.ua/wp-content/uploads/sites/2/2023/05/2023-zmina-infographic-journalists_web.pdf
Khalilova D. Recent campaigns against journalists raise concerns about press freedom in Ukraine. Detector Media. 2024. URL: https://detector.media/infospace/article/221960/2024-01-20-recent-campaigns-against-journalistsraise-concerns-about-press-freedom-in-ukraine/
Sabbagh D. The fight for full press freedom in Ukraine: We can write what we want – but bad actors try to intimidate us. The Guardian. 2024. URL: https://www.theguardian.com/world/2024/may/02/the-fight-for-full-press-freedom-in-ukraine-we-can-write-what-we-want-but-bad-actors-try-to-intimidate-us
Mendel I. Ukraine Climbs in World Press Freedom Chart. Kyiv Post. 2023. URL: https://www.kyivpost.com/ post/16576
Ukraine: A year of information warfare in numbers. Reporters Without Borders. 2023. URL: https://rsf.org/en/ ukraine-year-information-warfare-numbers
Gessen M. Ukraine’s democracy in darkness. The New Yorker. 2024. URL: https://www.newyorker.com/magazine/2024/02/05/ukraines-democracy-in-darkness
Petro N. Ukraine has a civil rights problem. Foreign Policy. 2023. URL: https://foreignpolicy.com/2023/12/18/ ukraine-russia-war-civil-rights-freedom-speech-religion/
Ukraine: Freedom in the World. Freedom House. 2024. URL: https://freedomhouse.org/uk/country/ukraine/ freedom-world/2024
Хребет О. Свобода слова під час конфлікту: коли обмежувати і як – практика ЄСПЛ. Центр прав людини ZMINA. 2019. URL: https://zmina.info/articles/svoboda-slova-pid-chas-konfliktu-koly-obmezhuvaty-i-yak-praktyka-yespl/
Mazepa S. Freedom of Speech in the Conditions of an Armed Conflict. Springer. 2024. P. 41–48. URL: https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-69008-2_6
Balcerzak M. International human rights law in the era of digital disinformation and propaganda: case studies from Myanmar and Ukraine. Studia Prawnicze KUL. 2023. № 4(96) P. 7–26. URL: https://www.researchgate.net/publication/377368681_International_human_rights_law_in_the_era_of_digital_disinformation_and_propaganda_case_studies_from_Myanmar_and_Ukraine